Barracuda Jaaroverzicht (2)

De plottersoap van 2014 is zonder twijfel die rond het boek van Het Verboden Dagboek van Maaike Vaatstra van Hans Mauritz en Wim Dankbaar. De afloop daarvan had Barracuda niet kunnen verzinnen, laat staan voorspellen.

Het begon al in januari toen 'activist' Frides Laméris uit Zuidlaren voor de rechter in Assen moest verschijnen. Wegens het opnieuw publiceren van de inmiddels verboden dagboeken van Maaike Terpstra, de moeder van Marianne Vaatstra. 'Je moet wel durven', schreef Frides ook nog. Maar Frides durfde niet zijn gezicht te laten zien tijdens de rechtszaak, die hij dan ook glansrijk verloor. En ja hoor: de volledige proceskosten van 6000 euro kwamen voor zijn rekening.

Om dezelfde reden waren Mauritz en Dankbaar genoodzaakt om het verschijnen van het boek uit te stellen, aangezien ook zij geen rechtstreekse citaten uit het dagboek meer mochten gebruiken. In februari kreeg Jan Vlug, de advocaat van Jasper S., het nog voor elkaar dat Bol.com het boek (tijdelijk) uit de catalogus verwijderde omdat de webshop 'zich medeplichtig maakte aan het verspreiden van op niets gestoelde laster’.

In de tussentijd lag de halve inhoud van het boek al op straat, omdat Dankbaar op zijn site Rechtiskrom eindeloos zijn klassiekers Geke en de Lekke Banden, de Fierljeppeschans en de meezinger De Dikke en De Dunne bleef herhalen, net als de aaneenschakeling van creatieve interpretaties van verklaringen van zogenaamde getuigen, die vaak helemaal niet zeiden wat Wim meende te horen.

Niet eerder dan in mei kon het boek dan toch eindelijk in Jan Tabak te Bussum worden gelanceerd, maar zonder de beloofde professor Smalhout die zich ziek zou hebben gemeld (en later zou verklaren dat hij nog nooit van het hele boek had gehoord) en de ouders van boer Jasper, die niet op media-aandacht zaten te wachten. Geen vertegenwoordiger van de reguliere media was komen opdagen, wat volgens de onnavolgbare logica van Dankbaar 'juist tekenend is voor de explosiviteit van dit boek'.

Maar al gauw namen de frustraties van het kamp Vaatstra toe. Wekenlang beloofde Dankbaar zijn achterban dat er grootse media-aandacht zou komen die heel het land op zijn kop zou zetten, vooral via EenVandaag, maar al dat volgde was doodse mediastilte. Zelfs de Leeuwarder Courant maakte er weinig woorden aan vuil. Met enkele citaten werd het boek (ongelezen) neergesabeld. Peter R de Vries: 'Dit boek is de grootste onzin die ooit over Nederland is uitgestort.'

Persberichten die het duo in elkaar sleutelde werden stelselmatig genegeerd. De media-aandacht kwam er pas - en ook nog maar heel even - toen Mauritz en Dankbaar besloten om 800 exemplaren van het boek gratis uit te delen aan de inwoners van Oudwoude, de voormalige woonplaats van Jasper S.. (Zoon) Johan Vaatstra was snel ter plaatste om het duo met een steen te bekogelen. Mauritz (aan wie geen schrammetje viel te ontdekken) wilde meteen aangifte tot doodslag doen.

En vervolgens werd het stil. Toen er in augustus berichten doorsijpelden dat Mauritz, bezig met de sloop van een oude paardenstal in Dongen, een behoorlijke smak had gemaakt en hij met nek- rugklachten in een ambulance was afgevoerd, vond Wim het niet nodig om zijn achterban daarover in te lichten. Een beetje Dankbaar-watcher voelde het aan zijn water: het zat niet meer goed tussen Wim en Hans.

In oktober barstte de bom, toen Dankbaar de breuk met zijn partner aankondigde. De eerste mededelingen beperkten zich nog tot financiële perikelen. Mauritz scheen financieel zo aan de grond te zitten dat Dankbaar nog geen cent van zijn investeringen had gezien. Dankbaar bleek de drukgangen van het boek te hebben voorgefinancierd voor verreweg het grootste deel, maar Hans weigerde ook maar enige opgave te doen van de verkochte oplage. Wim mocht zelfs niet met inlogcodes bij het Centraal Boekhuis kijken.

Daarna trok Dankbaar de hele beerput open: niet alleen had Mauritz hem financieel uitgekleed, maar de uitgever had ook nog eens cruciale kruisverklaringen verzonnen, waaruit zou moeten blijken dat Marianne Vaatstra door asielzoekers was omgebracht. Niet alleen had Dankbaar die kluisverklaringen nooit onder ogen gehad, hij was er ook niet bij toen ze getekend werden. Wat ook niet had gekund omdat Hans - naar later bleek - de getuigen een forse beloning had beloofd, maar uiteindelijk niet met het geld over de brug was gekomen.

Wekenlang fileerde Dankbaar zijn partner, die dreigde met juridische stappen en een nieuwe druk van het boek waarin ook de rol van Dankbaar aan de kaak zou worden gesteld. De juridische acties kwamen er niet en de 'derde druk in een aanzienlijke oplage' evenmin.

Intussen bleef Dankbaar - die mogelijk niet nog eens een nederlaag wilde toegeven - vaag over de hoofdverklaring van 'medepleger' Feik (Mustafa), die volgens het speurdersduo met eigen ogen in een caravan getuige zou zijn geweest van de moord op Marianne Vaatstra. De vraag of beiden deze Feik überhaupt hebben gesproken liet Dankbaar wijselijk onbeantwoord.

Zo gefrustreerd raakte Dankbaar over de affaire, dat hij alle exemplaren die hij nog van het boek had, heeft laten ophalen en ook Bol.com zover kreeg om het boek uit de verkoop te halen. De scoop van de eeuw werd de plotter-ontgoocheling van het jaar. Niet in de laatste plaats voor Dankbaar zelf: totale schade zo'n 50.000 euro.