Anti-institutionelen

De AIVD schat dat ruim honderdduizend Nederlanders in meer of mindere mate geloven dat een kwaadaardige elite erop uit is om het volk te onderdrukken. De populariteit van dergelijke complotten, die door zogenaamde 'anti-institutionele extremisten' worden verspreid, vormen volgens de dienst ‘een ernstige dreiging’ voor de democratische rechtsorde.

Kenmerkend voor deze groep is de boodschap is dat in Nederland een kwaadaardige elite aan de macht is, die 'de vijand' is van de Nederlandse bevolking. Die elite zou streven naar een rotalitaire controlestaat, en daartoe Nederlanders onderdrukken, tot slaaf maken, en zelfs vermoorden. 

De elite zou gebeurtenissen en fenomenen verzinnen die als voorwendsel dienen voor steeds verdergaande controle, zoals de coronapandemie, de stikstofcrisis en de oorlog in Oekraïne. De aanhangers van het narratief zeggen dan ook in bezet gebied te leven, en in oorlog te zijn met de elite. Personen die deel uitmaken van de elite moeten worden gearresteerd, berecht in tribunalen en volgens sommigen ter dood worden gebracht.

Aanvankelijk richtten ze zich vooral op de coronamaatregelen. Nadat dat meeste daarvan waren afgeschaft, daalde het aantal aanhangers tijdelijk. Inmiddels komen de klimaatcrisis, stikstof en de oorlog in Oekraïne meer aan bod, en winnen de aanjagers  volgens de dienst weer aanhang.

Rechts-extremisten framen op hun beurt demografische veranderingen als een complot van ‘de joodse elite’ om bewust het witte ras te verzwakken. Hun omvolkingscomplottheorie stelt dat die zogenaamde elite daaraan zou werken door middel van ‘omvolking’, vermenging of vervanging van ‘het witte ras’.

Zulke ondermijning van democratische instituties, samen met breed verspreid wantrouwen en het afhaken van burgers, kan volgens de AIVD de democratische rechtsorde in zijn voortbestaan bedreigen

Hoe de dienst nou aan het getal van 100.000 is gekomen wordt niet duidelijk, zelfs Martin Vrijland mocht willen dat hij zoveel volgers had. Het aantal anti-institutionelen dat zich roert in groepen van Telegram is toch echt op de vingers van een hand te tellen, net als het aantal volgers van de koekwausen van Niburu of Want To Know.

Daarnaast heeft Barracuda nog nooit enige samenhang kunnen ontdekken in deze groep anti-institutionelen. Het zijn overwegend solisten die elkaar vaak wel opzoeken, maar nagenoeg altijd weer met hevige ruzie uit elkaar gaan. Ze willen allemaal heel graag uitdragen dat ze worden gevolgd door de AIVD, toch vooral om de indruk te wekken dat ze met iets heel groots bezig zijn.

En ja, een enkele keer gaat het fout, maar tot nu toe is ook verbaal geweld zoals die van Micha Kat & Co aangepakt met behoorlijk stevige gevangenisstraffen. Twee mannen die een aanslag pleegden op de Groningse journalist Willem Groeneveld, die kritisch schreef over coronawappies, hebben een gevangenisstraf van vijf jaar en tbs met voorwaarden gekregen.

Barracuda gelooft dan ook niet dat de AIVD zijn menskracht grootschalig gaat inzetten om in deze groepen te infiltreren. Dat kan de politie misschien nog wel beter.