Effectbejag

Begin november verschenen er nog ronkende kritieken van zijn boek De macht van de schaduwelite, het soort titel waarvan plotters helemaal blij worden. Maar auteur Ewald Engelen is geen type complotdenker, want serieus (ahum) geograaf en publicist, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.

De boodschap die Engelen wilde meegeven met zijn boekje is dat een 'schaduwelite' er alles aan doet om de financiële sector weer aan de macht te krijgen, en zal trachten te voorkomen dat er iets wezenlijks verandert. En hij noemde man en paard, inclusief hoogleraar ondernemingsfinanciering Arnoud Boot. Die vond het een prachtig geschreven boek, maar 'het lijkt soms een groot complot, en is iedereen echt zo maar een meeloper? Het zou handig zijn als Engelen definieert over welke elite hij het heeft - de lijst aan het begin van het boek bevat ook zeer kritische geesten, mijzelf incluis.'

En toen blies KRO-NCRV het sprookje omver. Een paar stevige vragen - Sven Kockelman kwam er niet eens aan te pas - en Engelen erkende dat de lijst van namen die ‘leugens verspreidden, toezichthouders intimideerden, burgers chanteerden en de wetenschap corrumpeerden’ was 'verzonnen door de uitgever. Je moet een boek van 240 pagina's nu eenmaal aantrekkelijk maken'. En daar had hij achteraf spijt van. Plotters lagen knock out.

En vervolgens moest Barbetje uiteraard hangen. De NRC: 'Nu heeft de auteur zichzelf ontmaskerd, zijn boek gediskwalificeerd als effectbejag en zijn geloofwaardigheid als auteur om zeep geholpen. Hartelijk gefeliciteerd allen: AUP met uw verstandige uitgeefbeleid, auteur Engelen met uw visie op uw lezers, als sukkels die je maar wat op de mouw kunt spelden en Universiteit van Amsterdam met uw medewerker, die zich tamelijk onsterfelijk blameerde. Misschien nog niet als hoogleraar, maar wel als deelnemer aan het publieke debat. Gezag komt te voet en gaat...'

Hoe zou die lijst eigenlijk tot stand zijn gekomen als Engelen zich daarvan zo snel distantieerde? Barracuda stelt zich zo voor dat de sigaren rokende uitgever Ewald in zijn stoel plantte en hem bestraffend toesprak: 'Luister eens hier, jullie geografen produceren altijd van die gortdroge onderzoeken, dus heb ik de stagiaire even aan het werk gezet. Deze heeft je tekst niet alleen gehyperboliseerd, maar ook een lijst gemaakt van lieden die we aan de schandpaal gaan nagelen. Want je begrijpt wel dat dit boek alleen maar verkoopt als we er standrechtelijke executie van maken.'

Ewald sputterde nog even tegen, maar zag zich vervolgens al bij Pauw Zonder Witteman, Knevel & Van Den Brink, Buitenhof, EenVandaag, KoffieMAX, TROS Radar, Villa Felderhof, Blik Op De Weg en Alles Voor De Kijkcijfers zitten. Met een extra sigaar in de vestzak en een dikke smile verliet Ewald het pand, op weg naar de eeuwige roem.