Supervulkaan

Het mooiste nieuws deze week ging natürlich over de Duitse supervulkaan, echt zo'n onderwerp waar ze bij Grenswetenschap van gaan kwijlen (en bij GeenStijl om moeten stuiplachen). Gaat om een kratermeer vlakbij Koblenz, die al circa 12.900 jaar slaapt. Maar de laatste maanden zijn er 'verontrustende signalen' die er op kunnen wijzen dat de vulkaan stilaan uit zijn lange slaap aan het wakker worden is. Bij een eventuele uitbarsting kan de Laacher vulkaan gemakkelijk 5 biljoen kubieke meter as en vulkanisch puin spuwen, vergelijkbaar met de uitbarsting van Pinatubo in juni 1991.

De vraag is hoe dit zo plotseling in het nieuws kwam. Vanwege komkommertijd, natuurlijk. De moeizame aanloop van het nieuwe jaar. The Daily Mail wilde stevig beginnen met spannend nieuws en daar mocht de wetenschapsredacteur voor zorgen. Met onderkoppen als 'Billions of tons of ash and magma would be ejected' en 'Southern England would be covered in ash' is aandacht verzekerd.

Nog dezelfde dag verscheen het tegenartikel in Wired van Erik Klemetti, vulkaandeskundoloog aan Denison University. Klemetti merkt op dat het artikel aan geen enkele (duidelijke) bron is toegeschreven, anders dan aan 'experts'. Kennelijk was een YouTube-filmpje uit november met wat borrelend water de aanleiding. Klemetti kent het gebied. Vijf jaar geleden zag hij ook al water borrelen, en honderd jaar geleden was dat ook al het geval, als je de verhalen van monniken mag geloven. Dat is - helaas pindakaas voor de scaremongers - geen teken van hernieuwde activiteit. Klemetti: 'Irresponsible, lazy journalism at its finest.'

Hete soep

Hackers ontdekken dat officiële cijfers Global Warming vervalst worden. Echte gegevens laten al bijna 50 jaar een temperatuursDALING zien. Ja, je leest wat af op internet. Vooral bij complotters die graag weer eens hun eigen vooroordelen bevestigd willen zien. En dus trek je weer eens haastige conclusies uit zaken die je op internet vindt, waarbij de context bewust wordt weggelaten.

Ook nu weer. Het Internationale Klimaatpanel van de VN (IPCC) houdt al jarenlang vol dat de temperatuur op aarde drastisch aan het stijgen is. Het IPCC maakt bij haar berekeningen vooral (maar niet uitsluitend) gebruik van de klimaatgegevens die door het Britse CRU worden geleverd. Kan niet kloppen, dachten enkele sceptici die vervolgens enkele hackers hebben ingehuurd om mails en andere bestanden te onderscheppen. En low and behold, er wordt volgens de sceptici op grote schaal gefraudeerd. Binnen de kortste keren hadden alle complotblogjes - van Zapruder tot Xandernieuws - deze 'onthulling' alweer overgeschreven. "De documenten tonen manipulatie van data, manipulatie van peer-review, het onder druk zetten van collega’s en actieplannen om “klimaatsverandering” te verkopen."

Let op: dit wordt weer een verhaal over veel te hete soep. Wat meteen al opvalt is dat de hackers 61 MB aan bestanden hebben onderschept (zo'n duizend mails) en met vreselijk veel moeite maar een paar mails hebben gevonden die vragen oproepen. De belangrijkste aanwijzing volgens de complotters (geciteerd wordt een mail van CRU directeur Philip Jones): 'Ik heb zojuist Mike's (Michael E. Mann van de Universiteit van Virginia, die de hockeystick grafiek in het wetenschappelijke blad Nature publiceerde) truc van het verhogen van de werkelijke temperaturen van de afgelopen 20 jaar (d.w.z. vanaf 1981) afgerond, en ook die van Keith (Keith Briffa, assistent van CRU-directeur Jones) vanaf het jaar 1961, om zo de temperatuursafname te verbergen...'

Klinkt behoorlijk ernstig, maar zonder de context kun je als complotter hieruit geen conclusies trekken. Overigens heeft de geciteerde Mann al gereageerd in The Washington Post: "Mann said the "trick" Jones referred to was placing a chart of proxy temperature records, which ended in 1980, next to a line showing the temperature record collected by instruments from that time onward. "It's hardly anything you would call a trick," Mann said, adding that both charts were differentiated and clearly marked". En Jones zelf zegt: "The word 'trick' was used here colloquially as in a clever thing to do. It is ludicrous to suggest that it refers to anything untoward"

De rest van de mails is het soort discussie wat je kunt verwachten tussen gepassioneerde wetenschappers die hun visies zo geloofwaardig (lees: sexy) mogelijk willen overbrengen en van tijd tot tijd flink inhakken op hun grootste luizen in de pels, de klimaatsceptici. Zo noemde Jones de dood van scepticus John Daly 'goed nieuws'. Dat is niet netjes, maar wie weet wat klimaatsceptici allemaal niet over hun tegenstanders hebben geroepen in mails die niet voor andermans ogen bestemd zijn. Of zoals Politics.gather.com terecht opmerkt (in een overigens kritisch artikel): "Scientists and policy makers are human. They are subject to the same vanities, stubborness, beliefs, arrogance and squabbles as the rest of us – but that is the problem."

Wetenschapper Gavin Schmidt vat deze storm in een glas water treffend samen in Wired: "It’s just scientists talking about science, and they’re talking relatively openly as people in private e-mails generally are freer with their thoughts than they would be in a public forum. The few quotes that are being pulled out [are out] of context. People are using language used in science and interpreting it in a completely different way."