TomTom

Zwevers als Guido Jonkers (Wantoknow) begrijpen niet veel van wetenschap. Dat zijn in zijn ogen allemaal ‘hautaine mannetjes met brilletjes, die volledig gevoelloos hun verstand gebruiken en alleen de ‘harde cijfers’ laten spreken’. Wat Jonkers bedoelt is dat wetenschap ogenschijnlijk niet veel heeft met de 'zachte sector' die hij zo graag vertegenwoordigt en die vooral op intuïtie en geloof vaart.

Nu kun je wetenschappers moeilijk verwijten dat zij vooral het principe meten is weten hanteren, simpelweg omdat zoiets te repliceren en te controleren is. Het paranormale is vooralsnog moeilijk te meten. Dat zou je een (technische) tekortkoming van de wetenschap kunnen noemen, maar het alternatief van Jonkers is niet veel beter: Dagelijks publiceert Jonkers verhalen over fenomenen die naar zijn overtuiging gewoon waar moeten zijn, zelfs als er heel wat op valt af te dingen. Dat is geen intuïtie, dat is geloof.

Niettemin beweert Jonkers dat wetenschap steeds meer lijkt op de ‘TomTom’ van het leven: een wegwijzer 'zonder welke we lijken te verdwalen in het leven'. Ook dat is larie. Wetenschap dicteert niks. Als Jonkers eens de moeite zou nemen het wetenschappelijk discours te volgen - op welk terrein dan ook - had hij kunnen weten dat consensus (voor zover daarvan al sprake is) tot stand komt aan de hand van vaak hevige discussies, maar ook dat verkregen inzichten voortdurend worden bijgesteld.

Maar liever suggereert Jonkers dat de wetenschap als grote bad evil willens en wetens fraudeert. Er zou sprake zijn van een 'explosie aan wetenschapsfraude'. Dat klopt percentueel al niet, er is een explosie aan artikelen over wetenschapsfraude naar aanleiding van het geval Stapel. De NRC turfde 27 concrete fraudegevallen in Nederland in de laatste zeven jaar. Niet dat het is goed te praten, maar beunhazen vind je in elk vakgebied. Frauderende wetenschappers worden evengoed gedreven door carrièredruk, luiheid en doordat de gelegenheid zich gemakkelijk voordoet. Wel lijkt prestatiedrift gekoppeld aan het verkrijgen van subsidies nogal eens de oorzaak, maar zie: dat erkent de wetenschap ook.